การผ่าตัดมดลูก ใน จอมทอง, เชียงใหม่

การผ่าตัดมดลูก เป็นการผ่าตัดมดลูกออกทั้งหมดหรือบางส่วน และอาจรวมถึงการผ่าตัดปากมดลูก รังไข่ และท่อนำไข่อีกด้วย ซึ่งการผ่าตัดมดลูกนี้ อาจจะทำให้ผู้ป่วยไม่สามารถมีลูก และประจำเดือนอีกต่อไปได้

สาเหตุที่ผู้หญิงต้องเข้ารับผ่าตัด มีหลายสาเหตุด้วยกัน แต่ที่พบบ่อยมากที่สุดคือ เพื่อรักษาภาวะที่มีผลต่อระบบสืบพันธุ์เพศหญิง เช่น ประจำเดือนมามากผิดปกติ ภาวะอุ้งเชิงกรานอักเสบ เนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก มะเร็งรังไข่ มะเร็งมดลูก หรือมะเร็งปากมดลูก เป็นต้น 

สาเหตุต่าง ๆ ข้างต้น ล้วนเป็นสาเหตุที่ทำให้ผู้หญิงต้องผ่าตัดมดลูก โดยทั่วไปแล้ว หากผู้หญิงมีประจำเดือน มามากผิดปกติ ภาวะอุ้งเชิงกรานอักเสบ ภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ มดลูกต่ำ และมะเร็งมดลูกแล้ว แพทย์จะแนะนำให้ผ่าตัดทันที

การผ่าตัดมดลูก นับว่าเป็นการผ่าตัดใหญ่ และแพทย์มักใช้วิธีการให้ผู้ป่วยดมยาสลบ ซึ่งการผ่าตัดมดลูกมี 3 วิธีด้วยกัน ได้แก่

1. การผ่าตัดมดลูกและปากมดลูก (Total Hysterectomy) เป็นการผ่าตัดที่จะทำให้ผู้ป่วยไม่มีประจำเดือนอีกต่อไป ซึ่งการผ่าตัดประเภทนี้ แพทย์อาจตัดรังไข่ หรือท่อนำไข่ด้วยก็ได้ 
2. การผ่าตัดมดลูกส่วนบนออก (Partial Hysterectomy) เป็นการผ่าตัดมดลูกส่วนบนออกทั้งหมด เหลือแต่ปากมดลูกไว้ ซึ่งบางกรณีอาจมีการตัดรังไข่ด้วย
3. การผ่าตัดโรคมะเร็ง (Radical Hysterectomy) เป็นการผ่าตัดเนื้อเยื่อรอบปากมดลูก และช่องคลอดส่วนบนออกไป ซึ่งอาจมีการตัดท่อนำไข่ หรือรังไข่ด้วยก็ได้

การผ่าตัดมดลูกแบบเปิด เป็นขั้นตอนการผ่าตัดที่ใช้เวลา 1-2 ชั่วโมง และหลังจากการผ่าตัด ผู้ป่วยต้องพักฟื้นที่โรงพยาบาล เป็นเวลา 2-3 วัน ซึ่งในช่วงนี้ แพทย์จะตรวจเช็คอาการของผู้ป่วย อย่างละเอียด หากอาการดีขึ้น แพทย์จะอนุญาตให้ผู้ป่วยกลับไปพักฟื้นที่บ้านต่อ อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยยังคงต้องไปโรงพยาบาล ตามที่แพทย์ได้นัดไว้ เพื่อตรวจการผ่าตัดประมาณ 2-3 ครั้ง ซึ่งแพทย์จะจ่ายยาแก้ปวด เพื่อบรรเทาอาการเจ็บปวด ทั้งนี้ ร่างกายจะสามารถฟื้นตัวกลับเป็นปกติ ประมาณ 6 สัปดาห์ด้วยกัน 

อย่างไรก็ตาม หลังการผ่าตัดผู้ป่วยจะมีอาการต่าง ๆ ดังต่อไปนี้ 

• อาการวัยทอง เนื่องจากการตัดมดลูกออก จะทำให้ไม่มีประจำเดือนอีกต่อไป และหากมีการตัดรังไข่ออกด้วย ผู้ป่วยจะมีอาการวัยทองขึ้นมา 
• อารมณ์ทางเพศลดลง เมื่อตัดรังไข่ออก ส่งผลให้เกิดความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะกระดูกพรุน โรคหัวใจ และไม่สามารถกลั้นปัสสาวะได้ เมื่อมีการผ่าตัดรังไข่ทั้งสองข้าง ผู้ป่วยจะมีอาการซึมเศร้า เสียใจ เนื่องจากไม่สามารถมีลูกอีกต่อไปได้

หลังการผ่าตัด ผู้ป่วยควรพักผ่อนให้มาก และพบแพทย์ตามนัดอย่างสม่ำเสมอ เพื่อเช็คความคืบหน้าของการฟื้นตัวของผู้ป่วยนั่นเอง นอกจากนี้ ผู้ป่วยควรงดกิจกรรมต่าง ๆ ที่ส่งผลเสี่ยงต่อการผ่าตัดมดลูก ดังต่อไปนี้ 

1. งดกิจกรรมทางเพศอย่างน้อย 6 สัปดาห์หลังการผ่าตัด
2. หลีกเลี่ยงการยกของหนัก หรืออุ้มเด็ก เป็นเวลา 5-6 สัปดาห์
3. ควรงดการขับรถ จนกว่าร่างกายจะฟื้นตัวได้ดี
4. ฝึกการเคลื่อนไหวอย่างช้า ๆ เช่น ลุกขึ้นเดินเล็กน้อยในช่วงแรก แต่ไม่หักโหมจนเกินไป
5. พักผ่อนอย่างเพียงพอ

โดยทั่วไปแล้ว การผ่าตัดมดลูกมีอัตราประสบความสำเร็จอยู่ที่ 80% แต่อาจมีผลข้างเคียงบ้างเล็กน้อย เนื่องจากเป็นการผ่าตัดใหญ่ อาจมีอาการบางอย่างตามมา เช่น อาการปวดเรื้อรัง มดลูกต่ำ เลือดอุดตัน หรือการตกเลือด เป็นต้น

นอกจากนี้ ยังมีภาวะเสี่ยงต่าง ๆ อีกมากมาย ที่อาจเกิดขึ้นกับผู้ป่วยได้ เช่น โรคหัวใจและเส้นเลือดในสมองอุดตัน ปัญหาทางเดินปัสสาวะ ปัญหาทางเพศ ภาวะซึมเศร้า เป็นต้น